اهمیت مصرف آهن در سلامت کودک

نوزادان و کودکان برای رشد خود و تولید هموگلوبین در خون نیاز به مصرف آهن دارند. اگر کودکی به کمبود آهن دچار شود، دچار کم‌خونی شده و سلول‌های خونی او نمی‌توانند اکسیژن کافی را به اندام‌های بدن انتقال دهند. اگر کمبود آهن کودک به‌موقع درمان نشود، تاخیر در رشد جسمی و ذهنی او را در پی دارد. قصد داریم در این مقاله اهمیت مصرف آهن در سلامت کودک را بررسی کنیم.
اگر وظیفه نگهداری کودک در منزل را بر عهده دارید در این مقاله همراه ما باشید تا با مهم‌ترین منابع آهن برای تامین نیاز کودک به آهن آشنا شوید.

علائم و عوارض کمبود آهن در کودکان

معمولا کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند آهن کافی دریافت می‌کنند. بهتر است برای کودکانی که شیرخشک می‌خورند، شیرخشک غنی‌شده با آهن تهیه کرد. اما زمانی که کودک غذا خوردن را آغاز می‌کند ممکن است به مقدار کافی آهن دریافت نکند و همین مسئله او را در معرض کم‌خونی قرار دهد.
اگر کودک شما بی‌اشتهاست و به آهستگی وزن می‌گیرد، پوست رنگ‌پریده‌ای دارد و بی‌قراری می‌کند دچار کمبود آهن است. کودکانی که آهن کافی دریافت نکرده‌اند از نظر فیزیکی کمتر فعالیت می‌کنند و مراحل رشدشان نیز به کندی انجام می‌شود. خستگی، سرگیجه، سردرد و ضربان قلب نامنظم نیز از دیگر علائم کمبود آهن در کودکان است.
از عوارض کمبود آهن می‌توان به بروز مشکلات در یادگیری، مشکلات رفتاری کودک، ضعف عضلانی، منزوی شدن و تاخیر در انجام مهارت‌های حرکتی اشاره کرد. همچنین کمبود آهن باعث ضعف سیستم ایمنی بدن کودک شده و امکان ابتلا به بیماری‌های واگیردار و عفونی نظیر سرماخوردگی و آنفولانزا را افزایش می‌دهد.

میزان نیاز کودک به آهن

کودک بر حسب سن روزانه به این مقدار مصرف آهن نیاز دارد:

• نوزاد 7 تا 12 ماه: 11 میلی‌گرم در روز
• کودکان 1 تا 3 سال: 7 میلی‌گرم در روز
• کودکان 4 تا 8 سال: 10 میلی‌گرم در روز
• کودکان 9 تا 13 سال: 8 میلی‌گرم در روز
• دختران 14 تا 18 سال: 15 میلی‌گرم در روز
• پسران 14 تا 18 سال: 11 میلی‌گرم در روز

منابع غذایی مهم آهن برای کودک

انواع گوشت شامل گوشت گاو، گوساله، گوسفند، بوقلمون، جوجه، جگر، ماهی، تخم مرغ، دانه‌های غلات، برنج، ماکارونی، نان غنی‌شده، حبوبات شامل عدس، نخود و لوبیا و سبزیجات مانند لوبیا سبز، نخودفرنگی، اسفناج و کلم بروکلی را در برنامه غذایی کودک بگنجانید.
برای جذب بهتر و راحت‌تر آهن، غذاهای حاوی آهن را با ویتامین C مانند گوجه، پرتقال یا فلفل سبز مصرف کنید. برای مثال اسپاگتی را با گوشت و سس گوجه تهیه کنید. این غذا سرشار از آهن است و بیشتر کودکان نیز به آن علاقه دارند.
برای کودکانی که به خوردن گوشت علاقه‌ای ندارند غذاهایی با حبوبات تهیه کنید. با عدس یا لوبیا و برنج یک سوپ ساده و سبک بپزید و آن را پوره کرده و به کودک بدهید. خوراک عدسی یا خوراک لوبیا به همراه نان گندم منبع خوب آهن برای کودکان است که با اضافه کردن کمی آب لیموی تازه ویتامین C آن هم تامین شده و به خوبی جذب بدن کودک می‌شود.
کنسرو تن ماهی حاوی آهن و اسیدهای چرب امگا 3 نیز می‌تواند بخشی از برنامه غذایی کودک شما باشد البته اگر به این ماده غذایی حساسیت نداشته باشد. اضافه کردن سبزیجات در کنار تن ماهی غذای کاملی را در اختیار کودکتان قرار می‌دهد.
صبحانه کودکتان را چند بار در هفته به غلات غنی‌شده یا بلغور جو دوسر اختصاص دهید. در کنار آن از میوه‌های حاوی ویتامین C نظیر توت فرنگی و پرتقال استفاده کنید تا آهن غلات جذب بدن کودک شود.
کشمش، برگه زردآلو، تخمه آفتابگردان و تخمه کدو تنبل منابع خوب آهن هستند و باید از آنها برای میان‌وعده کودک خود استفاده کنید. فقط مراقب باشید کودک در حین خوردن دانه‌ها یا کشمش دچار خفگی نشود.
ممکن است پزشک کودک با انجام یک آزمایش ساده و مشخص شدن فقر آهن برای او مکمل آهن تجویز کند. مکمل را بر اساس دستور پزشک به کودک بدهید و آن را از دسترس کودک دور کنید.

مراقبت از سالمندان در سفر

اغلب سالمندان به دلیل بیماری‌، استفاده از داروها و ناتوانی‌های حرکتی در دوران سالمندی به افسردگی دچار می‌شوند. هم‌صحبتی با افراد یا پرستار سالمند ، معاشرت با اعضای خانواده و دوستان، ورزش سبک، گردش در طبیعت و سفر می‌تواند روحیه سالمند را بهبود بخشد و به او انگیزه زندگی بدهد. سفر کردن برای سالمندان بسیار دلپذیر است اما مراقبت از سالمندان در سفر موضوعی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

برنامه‌ریزی قبل از سفر

اولین اقدام مهم برای سفر سالمندان، برنامه‌ریزی برای سفر و رزرو کردن بلیت وسایل نقلیه و مکان اقامت است. ابتدا تقویم را بررسی کنید و مطمئن شوید عزیزان سالمند شما در تاریخ انتخاب‌شده وقت ویزیت پزشک یا کار درمانی نداشته باشند. همچنین بهتر است از سفر با سالمندان در زمان‌های خاص که میزان سفرها بیشتر است خودداری کنید. شلوغی بیش از حد شما را در تهیه مکان اقامت و رفت‌وآمد راحت در مقصد سفر دچار مشکل می‌کند.
اگر قصد دارید با والدین سالمند خود از طریق هوایی سفر کنید، صندلی‌هایی که در هواپیما برای افراد کم‌توان یا ناتوان در نظر گرفته شده را رزرو کنید. صندلی چرخدار رایگان را نیز می‌توانید برای جابه‌جایی در فرودگاه مقصد رزرو کنید. معمولا کارکنانی در فرودگاه حضور دارند که به افراد سالمند کمک می‌کنند. حتی می‌توانید غذایی را که در طول سفر ارائه می‌شود به صورت رژیمی درخواست کنید.
حتما به یاد داشته باشید سالمندان همراهتان قبل از پرواز از سرویس بهداشتی فرودگاه که مخصوص افراد مسن است استفاده کنند تا مجبور نباشند در حین پرواز از دستشویی کوچک داخل هواپیما استفاده کنند.
برای مراقبت از سالمندان در سفر تحرک و فعالیت بدنی را فراموش نکنید. بهتر است به عزیزان سالمند همراهتان توصیه کنید همانطور در حالت نشسته، پاهای خود را تکان دهند و قبل از فرود چند دقیقه در داخل هواپیما قدم بزنند تا از لخته‌شدن خون در پاها جلوگیری کند.
بعضی پزشکان توصیه می‌کنند سالمند پیش از سفر از جوراب‌های مخصوص واریس تا بالای زانو استفاده کند تا دچار ناراحتی در پاها نشود. پوشیدن کفش طبی و مناسب نیز کمک می‌کند سالمند در اثر راه رفتن طولانی کمتر دچار خستگی یا پادرد شود.

در دسترس بودن داروهای سالمندان

اگر سالمند مبتلا به بیماری خاصی است توصیه می‌شود پیش از سفر توسط پزشک متخصص ویزیت شود تا شرایط کلی بدن او بررسی شود. ممکن است نیاز به تزریق واکسن یا استفاده از داروی خاصی باشد که سالمند در طول سفر دچار مشکل نشود.
پیش از سفر حتما داروهای روزانه والدین سالمند خود را در ساک دستی قرار دهید تا در طول سفر هم در دسترس باشد. بهتر است داروها و مواد بهداشتی ضروری مانند مسکن، ضدتهوع، ضداسید معده، باند، چسب زخم، کرم ضدآفتاب، اسپری حشره‌کش و… را نیز به همراه داشته باشید.
اغلب سالمندان در سفر به دلیل سرگرمی و تغییر روال عادی زندگی مصرف داروهایشان را فراموش می‌کنند. اما ممکن است این فراموشی یا بی‌توجهی باعث شود حالت اورژانسی پیش آید و اوقات خوش سفر را برهم زند. بنابراین به عنوان همراه سالمند مصرف داروها را به او یادآوری کنید. برای این کار می‌توانید آلارم گوشی همراه خود را برای ساعت مصرف دارو  تنظیم کنید تا استفاده از دارو را به شما یادآوری کند.

تغذیه سالمندان در سفر

استفاده از غذاهای آماده، ساندویچ‌ها، سالادها و… در طول سفر ممکن است برای سیستم گوارش حساس سالمندان مشکل ایجاد کند. بهتر است در طول سفر در خوردن سبزیجات خام و میوه‌ها به‌ویژه وقتی از شست‌وشوی مناسب آنها مطمئن نیستید افراط نکنید.
سالمندان باید در طول سفر به مقدار کافی آب بنوشند. اگر از سلامت آب لوله‌کشی مطمئن نیستید آب معدنی خریداری کنید و آن را همیشه همراه خود داشته باشید. همچنین از قالب‌های یخ‌ آماده استفاده نکنید زیرا ممکن است آلوده به میکروب باشد.
در سفر با سالمندان اولویت خود را لذت بردن آنها از سفر قرار دهید. آنها توانایی انجام سریع کارها را ندارند، بنابراین صبور باشید و حوصله بیشتری در رفتار با آنها به خرج دهید.

وزوز گوش در سالمندان را جدی بگیرید

وزوز گوش در سالمندان یکی از مشکلات شایع دوران سالمندی است که به دلایل مختلف ایجاد می‌شود. در این حالت فرد سالمند از شنیدن سروصدایی مانند باد، سوت زدن، زنگ زدن یا نیش زدن داخل گوش در یک یا هر دو گوش شکایت دارد. ممکن است این مشکل به طور مداوم وجود داشته باشد یا در زمان‌های مختلف بروز کند.
آگاهی از دلایل وزوز گوش در افراد سالمند برای پرستار سالمند یا فردی که نگهداری از سالمند را بر عهده دارد به او کمک می‌کند اقدامات بهتر و موثرتری برای سالمند انجام دهد.
معمولا سالمند وزوز گوش را بیشتر هنگام شب و زمانی که سکوت است حس می‌کند. گاهی وزوز گوش کاهش شنوایی، سردرد یا سرگیجه را نیز به همراه دارد. کاهش شنوایی در سالمندان بعد از آرتروز و فشارخون بالا سومین مشکل شایع سالمندان است که در بسیاری از موارد منجر به بی‌توجهی، افسردگی و کاهش اعتمادبه‌نفس در آنها می‌شود.

انواع وزوز گوش

وزوز گوش بیرونی: این نوع وزوز گوش را علاوه بر بیمار، دیگران و پزشک معالج نیز می‌شنود. وزوز گوش بیرونی اغلب در اثر اختلالات عصبی یا عروقی، تومورهای سر، مغز یا گردن و بعضی از بخش‌های گوش ایجاد می‌شود.
وزوز گوش درونی: وزوز گوش درونی را تنها بیمار حس می‌کند و بیش از 60 درصد نمی‌توان علت آن را پیدا کرد.
وزوز ضربانی: این وزوز به صورت صدای ضربه‌مانند و ریتمیکی مانند ضربان قلب احساس می‌شود. معمولا این نوع وزوز پس از ورزش یا فعالیت شدید بدنی اتفاق می‌افتد.
وزوز گوش ممکن است در همه سنین برای افراد به وجود آید. در سالمندان با افزایش سن فرکانس وزوز گوش نیز افزایش می‌یابد.

دلایل وزوز گوش در سالمندان

پیرگوشی: پیرگوشی یکی از دلایل عمده وزوز گوش در افراد سالمند است. پیرگوشی در اثر اختلال در عملکرد سه استخوانچه گوش میانی، حضور در مکان‌های پرسروصدا، فشار خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و اختلال عروق ناشی از ژنتیک و دیابت ایجاد می‌شود.
آسیب به اعصاب گوش در اثر صداهای بلند: قرار گرفتن در معرض سروصدای زیاد ماشین‌آلات صنعتی، جنگ‌افزارها، موزیک پلیرها و… به سلول‌های مژکدار حلزون شنوایی و پایانه‌های عصبی در گوش داخلی آسیب می‌رساند و فرد را دچار کم‌شنوایی می‌کند. این کم‌شنوایی معمولا با وزوز گوش همراه است.
نیکوتین و کافئین: مصرف نیکوتین و کافئین باعث فشردگی رگ‌های خونی شده و وزوز گوش را به دنبال دارد.
بیماری منییر (Meniere): این بیماری مربوط به گوش داخلی است و در اثر افزایش فشار مایع اندولنف به وجود می‌آید. سرگیجه، کاهش شنوایی، وزوز گوش همراه با تهوع و استفراغ از علایم بیماری منییر است.
ازدیاد جرم گوش: جرم گوش وظیفه کنترل آلودگی‌ها و عوامل بیماری‌زا را در جهت محافظت از مجرای گوش بر عهده دارد. اما اگر جرم بیش از حد در گوش انباشته شود با آسیب به پرده گوش و کاهش شنوایی موجب وزوز گوش خواهد شد.
تومورهای عصب شنوایی، سر و گردن: وجود هر توموری در ناحیه جمجمه و گردن به رگ‌های خونی این منطقه فشار وارد کرده و موجب وزوز گوش می‌شود. عصب شنوایی از مغز تا گوش میانی کشیده شده و کنترل تعادل بدن را بر عهده دارد. تومور این عصب باعث بروز وزوز در گوش می‌شود.
فشارخون بالا: عواملی نظیر الکل، کافئین و استرس که باعث افزایش فشارخون می‌شوند، صدای وزوز را در گوش ایجاد می‌کنند.
داروها: داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای سرطان، داروهای ادرارآور، داروهای ضدافسردگی و آسپیرین در ایجاد وزوز گوش یا تشدید آن نقش موثری دارند.
برای درمان وزوز گوش در سالمندان باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد و پزشک را از سابقه ابتلا به بیماری‌های مرتبط با گوش، فشارخون و داروهای مصرفی آگاه کرد. پزشک با بررسی وضعیت سالمند، معاینه گوش، معاینه حرکتی، سنجش شنوایی و در صورت لزوم تجویز سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی دلیل وزوز گوش را تشخیص داده و داروهای لازم را تجویز می‌کند.