عوارض اختلال خواب در سالمندان و راهکارهایی برای بهبود آن

اختلال خواب در سالمندان یکی از مشکلاتی است که بر کیفیت زندگی آنها اثر مستقیم دارد. تحقیقات نشان داده اختلال خواب سومین مشکل بزرگ سالمندان است که برای درمان آن به پزشک مراجعه می‌کنند. خواب مناسب و کافی نقش مهمی در سلامتی دارد. بدن انسان در طول زمان خوابیدن استراحت می‌کند تا انرژی از دست رفته را دوباره به دست بیاورد و برای فعالیت‌های جسمی و فکری آماده شود.
خواب شبانه بهترین زمان خوابیدن برای سالمندان است. سالمندان به حدود 7 تا 8 ساعت خواب شبانه نیاز دارند. اگر وظیفه نگهداری از سالمندان را بر عهده دارید یا این وظیفه را به پرستار سالمند سپرده‌اید در این مقاله همراه ما باشید تا با دلایل اختلال خواب در افراد سالمند و راهکارهایی برای بهبود آن آشنا شوید.

مشکلات خوابیدن در سالمندان

معمولا افراد از سن 65 سالگی به بعد دچار اختلال خواب می‌شوند. سالمندان معمولا به زودی به خواب نمی‌روند و حداقل نیم ساعت طول می‌کشد تا بخوابند. خواب آنها عمیق نیست و در فواصل زمانی کم از خواب بیدار می‌شوند. سالمندان نسبت به صدا، نور و روشنایی، گرما و سرما حساسیت بیشتری دارند و این عوامل نیز بر کیفیت خواب آنها اثر می‌گذارد.
درد در اعضای بدن و ابتلا به بیماری‌های مختلف از عمده‌ترین دلایل اختلال خواب در سالمندان به شمار می‌آید. بیماری‌های قلب و عروق، آرتروز، بیماری‌های گوارشی، اضطراب، پارکینسون، مشکلات تنفسی و… بدخوابی در سالمندان را ایجاد می‌کنند.
گاهی سالمند به دلیل چاقی یا مشکلات تنفسی، بر اثر قطع موقت تنفس هنگام خواب بیدار می‌شود و پس از آن به سختی به خواب می‌رود. سندروم پای بی‌قرار یا حرکت‌های اندام‌های فوقانی بدن از دلایل دیگری است که باعث از خواب پریدن‌های مکرر در سالمندان می‌شود.
یکی از شایع‌ترین دلایل اختلال خواب در افراد سالمند عوارض مصرف بعضی از داروهاست. حتی مصرف قرص خواب اگر به صورت خودسرانه و به مدت طولانی انجام شود باعث بی‌خوابی خواهد شد.
کابوس‌های شبانه یکی دیگر از عوامل اختلال خواب در افراد مسن است. سالمندان کمتر از افراد جوان در طول شب رویا می‌بینند. در مغز فرد سالمند کنش‌هایی هنگام خواب شکل می‌گیرد که ممکن است رویای خوشایند یا ناخوشایند یا حتی ترسناک ببیند. معمولا سالمندانی که خواب‌های ترسناک می‌بینند به اختلالات روانی نظیر افسردگی، اضطراب و… دچار هستند یا تجربه‌های ناخوشایندی مانند سوگ عزیزان را از سر گذرانده‌اند.
اختلال خواب در سالمندان عوارضی نظیر خستگی، اختلال حافظه، ضعف عمومی، تحریک‌پذیری، سردرد، اضطراب، افزایش فشار خون، چرت زدن در طول روز و… را به همراه دارد. تحقیقات نشان می‌دهد کم‌خوابی در سالمندان، افزایش اشتها در نتیجه افزایش وزن و چاقی را در پی خواهد داشت.

راهکارهایی برای خواب بهتر سالمندان

سالمندان باید

• از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنند
• از عصر به بعد از نوشیدن چای و قهوه خودداری کنند و مایعات کمتری بنوشند
• قبل از خواب شبانه غذاهای چرب و سنگین میل نکنند
• خواب نیم‌روزی را حذف کنند و بیشتر از سی دقیقه در روز چرت نزنند. چرت‌های طولانی‌تر از سی دقیقه باعث خواب‌آلودگی و اختلال در خواب شبانه می‌شود
• یک ساعت قبل از خواب شبانه از حمام پا استفاده کنند و پاهای خود را در آب گرم قرار دهند
• سعی کنند شب‌ها در یک ساعت معین برای خوابیدن به رختخواب بروند و صبح‌ها نیز در یک ساعت معین بیدار شوند
• زمانی به رختخواب بروند که تصمیم به خوابیدن دارند و از مطالعه و تماشای تلویزیون در رختخواب خودداری کنند
• ورزش منظم و پیاده‌روی در روز انجام دهند. بهترین ساعت پیاده‌روی عصرها بین ساعت 3 تا 5 غروب است. این کار به خواب شبانه سالمندان کمک می‌کند
• جای خواب خود را تغییر ندهند و فضای اتاق دما و نور مناسب داشته باشد
• از مصرف قرص‌های خواب‌آور به صورت خودسرانه و طولانی‌مدت خودداری کنند

دل درد نوزاد چه دلایلی دارد؟

دل درد نوزاد یکی از دردهای رایجی است که والدین را نگران و درمانده می‌کند. سیستم گوارشی کودک نیاز به زمان برای رشد و کامل شدن دارد بنابراین مشکلاتی نظیر نفخ، رفلاکس، یبوست، استفراغ و اسهال باعث ناراحتی و دل درد در او می‌شود. در این مقاله به دلایل دل درد در نوزادان می‌پردازیم.
اگر خودتان نگهداری کودک در منزل را بر عهده دارید یا پرستار کودک وظیفه رسیدگی به دلبندتان را دارد آشنایی با دلایل دل درد نوزاد به شما کمک می‌کند بهتر بتوانید علت درد را شناسایی و برای آرام کردن کودکتان اقدام کنید.

دل درد به دلیل نفخ

دستگاه گوارش نوزاد هنوز تکامل پیدا نکرده است و گاز در معده به دلیل باکتری‌های موجود در سیستم گوارشی، گریه نوزاد، شیر خوردن و ورود هوای اضافی ایجاد می‌شود. با ورود گاز در روده‌های نوزاد شکم او معمولا کمی متورم می‌شود و نوزاد شروع به نق زدن و گریه می‌کند. گریه کردن نیز باعث ورود هوای بیشتر به روده‌هایش شده و درد را تشدید می‌کند. این دردها معمولا در ماه دوم زندگی نوزاد به اوج خود می‌رسد اما کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
برای برطرف کردن نفخ نوزاد باید نوزاد را خوابانده و پاهایش را به آرامی مانند دوچرخه زدن حرکت دهید. البته این کار را به آرامی انجام دهید. اگر این کار اثری نداشت از قطره سایمیتیکون استفاده کنید. این قطره کاملا بی‌ضرر است و دل درد نوزادان را برطرف می‌کند.

دل درد به دلیل رفلاکس معده

رفلاکس معده به شکل بیرون ریختن آب دهان کودک خود را نشان می‌دهد. بیشتر نوزادان به دلیل عدم تکامل دستگاه گوارش دچار رفلاکس معده می‌شوند. معمولا نوزاد شیر را سریع و به مقدار زیاد می‌خورد. شیر قبل از هضم کامل به دلیل ضعف معده و مری به راحتی در دستگاه گوارش بالا می‌آید.
برای جلوگیری از ایجاد رفلاکس در نوزاد بهتر است هنگام شیر دادن به نوزاد کمی وقفه ایجاد کنید تا آروغ بزند و غذا فرصت برای هضم شدن داشته باشد. با این کار باد اضافی وارد روده نوزاد نمی‌شود و در نتیجه دل درد نمی‌گیرد.
پس از اینکه نوزاد از خوردن شیر سیر شد حتما باید آروغش را بزند. بدن کودک را در وضعیتی قرار دهید که بتواند راحت آروغ بزند. با مالیدن پشت کودک یا خواباندن آن به پهلو و ماساژ پهلوی دیگر کودک به او کمک می‌کنید راحت‌تر آروغ بزند. البته این نکته را به خاطر داشته باشید که به مدت بیست دقیقه پس از شیر خوردن کودک را نخوابانید و در حالت ایستاده نگه دارید تا غذایش هضم شود.
اگر رفلاکس در نوزاد شدید باشد معمولا به شدت گریه می‌کند. سرفه کردن، تنفس مشکل، استفراغ و… نیز در این نوزادان به وجود می‌آید. در این موارد حتما به پزشک مراجعه کنید.

دل درد به دلیل یبوست

یبوست در نوزادان معمولا به دلیل تغییر غذا اتفاق می‌افتد. اگر شیر خشک جایگزین شیر مادر شود و یا برعکس و یا غذای جامد به تغذیه کودک اضافه شود کودک دچار یبوست می‌شود. اگر نوزاد در حین مدفوع به خود فشار می‌آورد و رنگ مدفوعش تیره است یبوست دارد.
معمولا برای درمان یبوست نوزاد با توجه به سن او آب سیب یا آب گلابی تاثیر بسیار خوبی دارد. در بعضی مواقع نیز پزشک شیاف گلیسیرین تجویز می‌کند. این شیاف با چرب کردن مجرای خروج مدفوع باعث می‌شود دفع راحت‌تر صورت بگیرد.

دل درد به دلیل اسهال

نوزاد به دلیل قرار گرفتن در معرض ویروس دچار اسهال می‌شود. این ویروس ممکن است از کودک دیگری به او منتقل شده باشد یا از طریق غذای آلوده وارد بدنش شود. برای درمان اسهال، اگر کودکتان سنی دارد که می‌تواند به جز شیر، مواد غذایی دیگر بخورد موز، پوره سیب، نان تست و برنج بسیار مفید است.
اسهال در کودکان در صورت ادامه داشتن بسیار خطرناک است و بدن کودک را دچار کم‌آبی می‌کند. در این موارد حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

آیا استفاده از روروک برای کودکان ضرر دارد؟

استفاده از روروک برای کودک همواره مورد اختلاف نظر صاحب‌نظران و سوال بسیاری از والدین است. آیا استفاده از روروک به کودک آسیب می‌رساند؟ اگر نگهداری از کودک در منزل بر عهده شماست و کودکتان به سنی رسیده که می‌تواند از روروک استفاده کند در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این باره در اختیارتان قرار دهیم.
کودکان به طور معمول در سن یازده تا سیزده ماهگی به راه می‌افتند. اگر کودک در زمانی زودتر از زمان گفته شده راه برود در سن نوجوانی و جوانی دچار زانودرد و کمردرد خواهد شد.

کارشناسان به چند دلیل با راه رفتن کودک با روروک مخالفت می‌کنند. آنها معتقدند کودک باید روال فیزیولوژیک خود را سپری کند و سپس در زمان مناسب راه بیفتد. پدر و مادر نباید کودک را زودتر از موعد به راه رفتن تشویق کنند یا با استفاده از روروک زمینه راه افتادن کودک را فراهم کنند. راه رفتن نادرست با روروک تاثیرات بسیار بدی بر استخوان‌های ران و ساق پای کودک خواهد گذاشت.
روروک راستایی در مفاصل کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که کودک در روروک است تنها از طریق پنجه پا با سطح زمین در تماس است و این کار حس خوبی در کودک ایجاد نمی‌کند. اگر ارتفاع روروک به درستی تنظیم نشود کودک عادت می‌کند روی پنجه راه برود و این به مرور زمان روی حالت کودک تاثیر می‌گذارد.
زمانی که کودک در روروک قرار دارد نمی‌تواند پاهایش را ببیند و روند تکامل حرکتی کودک به تاخیر می‌افتد. به این نکته توجه کنید که زمانی که ستون مهره‌های کودک تکامل لازم را پیدا کند کودک سعی می‌کند بایستد. اگر زودتر از این زمان کودک از روروک استفاده کند قطعا در آینده دچار کمردردهای مزمن خواهد شد. این موضوع درباره زودتر از موعد نشاندن کودک نیز صدق می‌کند.
تحقیقی در آمریکا نشان داده است کودکانی که از روروک استفاده می‌کنند کمتر از دیگر کودکان روی زمین به دنبال چیزی می‌گردند و قوه بینایی و میدان دیدشان محدودیت پیدا می‌کند. از طرف دیگر رشد هوشی کودکانی که روی روروک می‌نشینند نسبت به هم‌سالانشان کندتر است و مدت زمان بیشتری طول می‌کشد برای اینکه بتوانند روی زمین بخزند، بشینند و راه بروند.
استفاده از روروک بیشترین تاثیر را روی افزایش قدرت ساق پاهای کودک دارد ولی بر توان حرکتی لگن و ران‌ها بی‌تاثیر است. روروک باعث می‌شود کودک به تنهایی برای ایستادن تلاش نکند.

خطرهای احتمالی روروک برای کودکان

یکی از مضرات روروک امکان دسترسی کودکان به نقاط خطرناک مانند اتاق‌های دیگر، پریز برق، شومینه، بخاری، آشپزخانه و یا محوطه باز منزل مانند حیاط و استخر است. همچنین ممکن است کودک در اثر سرعت روروک با جایی برخورد کند یا از پله‌ها سقوط کند. افتادن یکی از علت‌های اصلی صدمه کودکانی است که از روروک استفاده می‌کنند. در این صورت آسیب‌دیدگی کودک و شکستگی در سر، دست و پا را نیز در پی خواهد داشت.
گزارش‌هایی نیز از مسمومیت کودکانی که به علت استفاده از روروک به مواد خطرناک مانند شوینده‌ها یا سموم گیاهی و حشر‌کش‌ها دسترسی پیدا کرده‌اند ارائه شده است.
در آمریکا و کانادا با تلاش پزشکان کودک، فروش روروک ممنوع اعلام شده است و حتی جریمه‌هایی برای فروشندگان آن در نظر گرفته شده است.

راهکارهایی برای راه افتادن کودکان

برای راه افتادن کودک والدین باید برای او ایجاد انگیزه کنند. یکی از راه‌های ایجاد انگیزه قرار دادن اسباب‌بازی در فاصله‌ای دور از دسترس کودک است تا او را تشویق کند برای برداشتن آن خود را به اسباب‌بازی برساند.
راه دیگر این است که پدر یا مادر کمی دورتر روی پا به صورت نیم‌خیز بایستد و آغوشش را برای بغل کردن کودک باز کند تا کودک خودش را به آنها برساند. پدر و مادر باید حوصله به خرج دهند تا زمان مناسب راه رفتن کودک فرا برسد.

تزریق واکسن آنفولانزا برای سالمندان

آنفولانزا یکی از بیماری‌هایی است که با فرا رسیدن فصل پاییز و زمستان سلامت سالمندان را به دلیل ضعف سیستم ایمنی تهدید می‌کند. این بیماری با علائمی همچون تب شدید، سرفه، گرفتگی و آب‌ریزش بینی همراه است. برای پیشگیری از این بیماری پزشکان تزریق واکسن آنفولانزا برای سالمندان را توصیه می‌کنند.
با سرد شدن هوا در فصل پاییز بروز عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی شیوع پیدا می‌کند. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند کودکان زیر شش سال، سالمندان، خانم‌های باردار، بیماران قلبی، کلیوی، دیابتی، مبتلایان به سرطان و افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا واکسن آن را تزریق کنند.
پرستار سالمند یا افرادی که وظیفه نگهداری از سالمندان را بر عهده دارند باید در نظر داشته باشند که بیماری آنفولانزا شباهت‌های زیادی به سرماخوردگی دارد ولی عوارض آن بسیار حادتر از سرماخوردگی است. بروز تب ناگهانی با درجه بالا به همراه درد بدن، گلودرد، سرفه و گاهی عطسه از عوارض آنفولانزاست که در بیمار بروز می‌کند. این بیماری در افراد سالمند بالای پنجاه سال و افرادی که بیماری‌های مزمن قلبی، ریوی و کلیوی دارند عوارض خطرناکی همچون سینه پهلو یا حمله‌های قلبی را به همراه خواهد داشت که حتی ممکن است منجر به فوت بیمار شود.

سالمندان بالای 65 سال باید واکسن آنفولانزا را تزریق کنند. پزشکان معتقدند واکسن آنفولانزا مرگ و میر ناشی از سکته‌های قلبی را کاهش می‌دهد و حتی میزان فوت بیماران مبتلا به عارضه‌های قلبی را در فصل زمستان کم می‌کند.
پس از تزریق واکسن عوارض جزئی مانند تب خفیف، درد عضلات و مفاصل، سردرد و تورم و سرخی در محل تزریق رخ می‌دهد. معمولا این عوارض یک تا دو روز پس از تزریق برطرف می‌شوند.
سالمندان باید برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا در کنار تزریق واکسن آنفولانزا بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت کنند. آنها باید از دست دادن و روبوسی با افراد بیمار بپرهیزند و دست‌ها را به طور مرتب و مکرر با صابون بشویند.
تزریق واکسن آنفولانزا در سالمندانی که مبتلا به تب یا عفونت حاد هستند باید به زمان دیگری موکول شود. پیش از تزریق حتما با پزشک مشورت کنید و در صورت وجود حساسیت سالمند به ترکیبات تخم مرغ، پروتئین مرغی، فرمالدئید، ستیل تری متیل آمونیوم بروماید، پلی سوربات 80 و جنتامایسین از تزریق واکسن آنفولانزا پرهیز کنید.
واکسن آنفولانزا تحت هیچ شرایطی نباید داخل عروق تزریق شود. همچنین بهتر است امکانات درمانی و نظارت‌های لازم پس از تزریق در دسترس باشد تا از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود.
منع از تزریق واکسن آنفولانزا در افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند به این دلیل است که واکسن آنفولانزا در جنین تخم مرغ تکثیر داده می‌شود. این واکسن به صورت سوسپانسیون در سرنگ‌های تک‌دوز آماده تزریق و به شکل مایع بی‌رنگ و شفاف در داروخانه‌ها عرضه می‌شود.
میزان تاثیرگذاری واکسن آنفولانزا حدود هشتاد درصد تخمین زده شده است یعنی ممکن است افراد حتی با وجود تزریق واکسن باز هم به آنفولانزا دچار شوند. نکته دیگری که باید مد نظر داشته باشید این است که واکسن آنفولانزا در برابر سرماخوردگی ایمنی ایجاد نمی‌کند.

زمان تزریق واکسن آنفولانزا

تزریق واکسن آنفولانزا برای سالمندان باید در اواسط شهریور ماه تا اواخر این ماه و اوایل مهر ماه انجام شود. دو هفته پس از تزریق واکسن، بدن فرد پادتن‌هایی تولید می‌کند تا از بدن در برابر آنفولانزا محافظت کند اما در کل چهار هفته زمان نیاز است تا سطح ایمنی بدن افراد افزایش پیدا کند.
به این نکته توجه کنید که تاریخ واکسن حتما مربوط به سال جاری باشد زیرا واکسن آنفولانزا هر سال با استفاده از ویروس‌های شایعی که در سال گذشته به شیوع بیماری آنفولانزا منجر شده‌اند تولید می‌شوند. این واکسن را باید در دمای بین 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد در یخچال و به دور از نور و انجماد نگهداری کنید. تزریق واکسن آنفولانزا از این بیماری فقط برای یک سال پیشگیری می‌کند و سال‌های بعد مجددا باید تزریق شود.

خواندن کتاب برای کودکان نوپا

خواندن کتاب برای کودکان نوپا یکی از مهم‌ترین کارهایی است که والدین باید در برنامه روزانه خود بگنجانند. کتاب‌خوانی برای نوزادان علاوه بر مهارت زبانی، به رشد احساسی و پرورش اجتماعی آنها کمک می‌کند.
نگهداری کودک در منزل کار دلچسبی است اگر با کمی تامل و برنامه‌ریزی انجام شود. یکی از راه‌های سرگرم کردن کودک کتابخوانی است. علاوه بر سرگرمی، مهارت زبانی کودک ضمن شنیدن کتاب با تقلید صداها، تشخیص تصاویر کتاب و یادگیری کلمات افزایش پیدا می‌کند.
خواندن کتاب با صدای بلند برای نوزاد باعث می‌شود کلمات بهتر و بیشتر در ذهن آنها بنشیند و بهتر و راحت‌تر بتوانند صحبت کنند. به طور معمول نوزادانی که تا قبل از دو سالگی والدین بیشتر با آنها صحبت کرده‌اند و برایشان کتاب خوانده‌اند بیشتر با کلمات آشنایی دارند.

نوزاد در ماه‌های اول زندگی متوجه تصاویر کتاب نمی‌شود و فقط به رنگ‌های روشن توجه می‌کند. خواندن آواز و لالایی توسط مادر باعث به آرامش رسیدن نوزاد می‌شود. نوزاد تقریبا در چهار تا شش ماهگی علاقه به کتاب نشان می‌دهد. کتاب‌هایی را برای کودک انتخاب کنید که مانند شعر ریتم تکراری داشته باشد و تصاویر آن دارای رنگ‌های روشن باشد.
می‌توانید کتاب‌های پارچه‌ای مخصوص کودک تهیه کنید که هم آسیبی به کودک نمی‌رساند و هم می‌توان داخل حمام نیز از آن استفاده کرد. نوزاد در این سن می‌خواهد کتاب را لمس کند. جنس نرم کتاب‌های پارچه‌ای و چاپ ضد حساسیت آنها برای استفاده کودک مطلوب است و لمس این کتاب‌ها به تقویت قدرت حرکت انگشتان و دست او کمک می‌کند.
کودک شش‌ماهه تا یک‌ساله با چنگ انداختن به کتاب و تولید صداهایی با دهانش به مادرش که در حال خواندن کتاب است پاسخ می‌دهد. کودک در یک سالگی می‌تواند به کمک والدین کتاب را ورق بزند و به اشکالی که در کتاب می‌بیند اشاره کند و صدای والدین را تکرار کند.

چگونه برای کودک کتاب بخوانیم؟

1. کتاب را با صدای بلند و به صورت شمرده برای کودک بخوانید: هنگام خواندن کتاب برای کودکان کلمات را با سرعت مناسب و به درستی تلفظ کنید تا توجه کودک را جلب کنید. از لحظاتی که کنار کودکتان می‌گذرانید لذت ببرید.
2. داستان کتاب را به زبان خودتان برای کودک نقل کنید: زمان خواندن کتاب مهم منتقل کردن ایده داستان به کودک است. خواندن تک به تک واژه‌های کتاب جذابیت داستان را برای کودک کم می‌کند. بهتر است کتاب را با زبان خودتان برای کودک بخوانید و جمله‌های سخت آن را تغییر دهید تا برای کودک قابل فهم باشد.
3. کتاب را با حرکات دست و آواهای مختلف برای کودک بخوانید: وقتی برای کودک کتاب می‌خوانید لحن خود را تغییر دهید، صدا را زیر و بم کنید و از حرکت دست‌های خود استفاده کنید تا به داستان عینیت ببخشید. این کار هیجان بیشتری در کودک ایجاد می‌کند و او را مشتاق به کتاب‌خوانی خواهد کرد.
4. اجازه دهید کودک کتاب را لمس کند و آن را ورق بزند: کودکان دوست دارند کتاب را لمس کنند و آن را ورق بزنند. از پاره شدن ورقه‌های کتاب نترسید. برای کودکان کوچک‌تر کتاب‌های پارچه‎‌ای و پلاستیکی انتخاب کنید که هیچ خطری برای کودک ندارند. تصاویر کتاب را با دست به کودک نشان دهید و اجازه دهید کودکتان آن تصاویر را لمس کند. حتی می‌توانید کتاب‌هایی با طرح برجسته تهیه کنید تا از این طریق احساس کودک تقویت شود.
وقتی به تصویری اشاره می‌کنید و درباره آن حرف می‌زنید کودک هم به حرف زدن تشویق می‌شود بنابراین دایره واژگان او شکل می‌گیرد و رفته رفته بزرگ‌تر می‌شود.
5. به صورت روزانه برای کودک کتاب بخوانید: خواندن کتاب برای کودکان را در برنامه روزانه حتی به مدت اندک قرار دهید. حتی لازم نیست یک کتاب را به صورت کامل برای کودک بخوانید هر چند کتاب کودک حجم بسیار کمی دارد. بهتر است روزی پانزده تا سی دقیقه برای کودک کتاب بخوانید اما اگر فرصت ندارید حداقل پنج دقیقه زمان را به این کار اختصاص دهید.
6. از کودک سوال بپرسید: وقتی برای کودک کتاب می‌خوانید مکث کنید و درباره آنچه در داستان می‌گذرد از او سوال بپرسید. این کار باعث تعامل بیشتر شما با کودکتان می‌شود و در نتیجه علاقه او به کتابخوانی بیشتر خواهد شد.
زمانی را برای خواندن کتاب انتخاب کنید که کودک آرام و سرحال باشد. وقتی کودک شما هوشیار باشد مهارت‌های یادگیری در او تقویت خواهد شد. در نهایت مهم این است کتابخوانی رابطه شما را با فرزندتان تقویت کند.